Hayatımıza 2019 Aralık ayında giren Korona Virüs ile birlikte yaşantımızda birçok değişikliğe gittik. Daha önce hiç bilmediğimiz veya önemsemediğimiz konular hakkında bilgi sahibi olup bilinçlendik. Bunlardan bir tanesi de PCR Testi. Peki PCR Testi Nedir? PCR Testi Neden Yapılır? PCR Testi Nasıl Yapılır? PCR Testi Güvenilir Mi? PCR Testi Avantajları Nelerdir? PCR Testi Kimlere Yapılır? PCR Testi Çeşitleri Neler? PCR Testi Nerelerde Kullanılır? PCR Testi Ne Kadar Sürede Sonuçlanır? PCR Testinin Pozitif Çıkması Ne Demek? PCR Testi Kaç Para? İşte PCR Testi hakkındaki tüm detaylar…
PCR Testi Nedir?
PCR (Polymerase Chain Reaction- Polimeraz Zincir Reaksiyonu) DNA içindeki özgün bir bölgeyi enzimatik olarak çoğaltmak için uygulanan tepkimelere verilen ortak bir isimdir. PCR yöntemi kısaca DNA replikasyonunun belirli sayıda sürekli taklit edilmesi ya da tekrar edilmesidir. Bu yöntem ayrıca "in vitro" yani cansız ortamdaki klonlama işlemi olarak da tanımlanabilir. PCR testi bir moleküler tanıma tekniğidir. PCR testi moleküler tanıma teknikleri arasında ilerlemiş ve duyarlılığı fazla olan bir tekniktir. Çok az sayıdaki mikrobu dahi ayırt edebildiği için ilerlemiş bir teknik olarak kabul edilebilir.
PCR Testi Neden Yapılır?
1. Kalıtsal hastalıklarda taşıyıcının ve hastanın tanısı: PCR testinde gen dizilerinin çoğaltılması ile bu genlerdeki bozukluklar tespit edilebilmektedir. Taşıyıcılarda dahi erken teşhis konulabilmesi bu testin büyük bir avantajıdır.
2. Prenatal tanıda: Doğum öncesinde fetüsteki anormallikler bu yolla tespit edilebilmektedir. Bu anormallikler genellikle genetik hastalık kaynaklıdır.
3. Klinik örneklerde patojen organizmaların saptanması: Az sayıdaki mikrobu dahi çoğaltarak patojen organizmaların ayırt edilmesinde büyük katkısı vardır. Hastalık teşhisinde hızlı ve duyarlı bir tekniktir. Corona virüs tespitinde de patojen organizma bu yolla tanınabilmektedir ve teşhis konulmaktadır.
4. Adli tıpta: Bu yöntemde PCR testinde gerçekleştirilen gen dizileri çoğaltılması ile suçlu kişilere ait DNA analizi yapılabilmektedir. Bu nedenle adli tıpta büyük bir öneme sahiptir.
5. Kanser ile alakalı araştırmalarda: Tümör oluşan genlerdeki mutasyonlar PCR testi sayesinde tespit edilebilmektedir.
6. Babalık testinde,
7. Probe'ların oluşturulmasında/ klonlamada/ gen ekspresyon araştırmalarında,
8. DNA dizi analizinde, büyük miktarda DNA örneklerinin oluşturulmasında,
9. Bilinmeyen dizilerin tayininde,
10. Geçmiş DNA'nın incelenmesi ve evrimin aydınlanmasında,
11. Biyoteknoloji alanında aşıların geliştirilmesinde,
12. In vitro fertilizasyon yapılan tek hücrede, implantasyon öncesi genetik testlerin yapılması ve sonra implantasyon gerçekleştirilmesi ile bebeğin normal doğmasının sağlanması,
13. PCR kaynaklı RAPD, AFLP, SSR ve ISRR gibi birçok bitki ve hayvanda genetik akrabalığın teşhisinde kullanılan teknikler geliştirilmesinde,
14. DNA protein interaksiyonunun araştırılmasında (footprinting) kullanılabilir.
PCR Testi Nasıl Yapılır?
PCR testlerinde, burun ve boğazdan ucu pamuklu ince bir çubuk vasıtasıyla sürüntü örneği alınmaktadır. Bunun yanında öksürdükten sonra çıkan balgam da örnek olarak alınabilmektedir. Koronavirüs için kullanılıyorsa, hastalığın ilk dönemlerinde PCR testi için boğaz ya da burundan örnek alınması daha uygundur. Ancak ilerleyen dönemde havayollarından örnek alınmalıdır. Çünkü hastalığın ilerleyen aşamalarında boğaz ya da burun kısmında virüsten örnek kalmamış olabilir. Doğru zamanda ve doğru bir şekilde sağlık görevlisi tarafından alınan örnek özel bir kaba konulmaktadır ve bu örnek laboratuvarda test kartuşuna aktarılmaktadır. Bu aşamadan sonra örnek otomatik olarak filtre edilmektedir. Daha sonra ultrasonik dalgalarla virüsün DNA'sı salınır. Bu aşamada PCR ajanlarıyla DNA molekülleri karışır. Sonrasında reaksiyon tüpünde gerçek zamanlı çoğalma ve tanımlama yapılır. Ve sonrasında da sonuç aşamasına gelinir. PCR; 94°C-98 °C aralığında gerçekleştirilen denatürasyon yani yüksek ısıya maruz kalan DNA'nın iki zincirinin ayrılması, 37 °C-65 °C aralığında gerçekleştirilen tavlama yani sentetik oligonükleotidlerin hedef DNA'ya bağlanması (hibridizasyon) ve 72 °C'de gerçekleştirilen uzama aşamaları olmak üzere 3 aşamadan meydana gelir. Test bu aşamaların belirli bir döngüde ve sayıda tekrarlanması ile gerçekleştirilmektedir.
PCR Testi Güvenilir Mi?
PCR, son derece güvenilir bir test yöntemidir. Bu test özellikle koronavirüste belirti göstermeyen taşıyıcıların belirlenmesini sağlar. Taşıyıcılar saptandığında koronavirüs salgınının da kontrol altına alınması için bir önlem planı oluşturulması mümkün olabilecektir.
PCR Testi Avantajları Nelerdir?
PCR testi ile birlikte Korona Virüse yakalanan kişiler ya da taşıyıcı olanlar belirlenir, izolasyonları dağlanır ve bu şekilde salgının kontrol altına alınması için çok önemli bir adım atılmış olur. Ayrıca PCR testi çok kısa sürede sonuç veren bir testtir. Kan alınmadığı için de ağrısız gerçekleştirilmesi önemli bir avantajdır.
PCR Testi Kimlere Yapılır?
PCR test, Covid 19 belirtileri taşıyan kişilere yapılmakla birlikte, belirtileri olmayanlara da uygulanabilmektedir. Hastanın durumuna göre üst ya da alt solunum yollarından örnek alınmaktadır.
PCR Testi Çeşitleri Neler?
• Geleneksel PCR
Temel PCR sürecidir. DNA ya da RNA’nın milyarlarca kopyasını oluşturur. Sonuçlar sadece sürecin sonunda görülebilir.
• AFLP PCR
Sınırlama enzimlerini kullanarak DNA’yı küçük parçalarına ayırmayı, PCR yöntemiyle bu parçaların çoğaltılmasını ve ardından jel elektroforez kullanımıyla bu parçaların analizini içeren yöntemdir.
• Türgen Spesifik PCR
Bu yöntem bir mutasyonla eşleşmesi için tasarlanmış, türgen spesifik primerleri kullanır.
• Alu PCR
Alu öğelerini (genellikte DNA’nın tekrar eden bölümlerini) seçen primerlerin kullanıldığı ve bu bölümler arasındaki DNA parmak izinin çoğaltıldığı yöntemdir.
• Montaj PCR
Aynı zamanda polimeraz döngü montaj ya da PCA olarak da bilinir. PCR’ı daha uzun DNA segmentleri inşa etmek için kullanır üst üste binmiş primerlerle.
• Asimetrik PCR
Hedeflenmiş DNA’dan sadece bir iplik daha fazla üretir.
• Koloni PCR
Bir plazmit ile transformasyondan sonra bakteri kolonilerini ayırmak için kullanılır.
• Sıcak Başlatma PCR
Reaksiyon başlayana kadar Taq polimerazını inaktif tutar, ısı tarafından denşirilen antikorları kullanır.
• Yerinde PCR
Lama yerleştirilmiş hücrelerde ya da dokuda gerçekleşen PCR.
• Ters PCR
Normalin tersi yönde yerleştirilmiş primerleri kullanarak bilinen sekansın yanındaki DNA’nın çoğaltıldığı teknik.
• Sekanslararası Spesifik PCR
Sekanslar arasında gen boyunca tekrarlayan DNA’nın çoğaltılması.
• Gecikmiş PCR
PCR teknikleri tek ipli DNA yaratımı.
• Uzun Menzil PCR
Daha uzun DNA parçalarını çoğaltmak için karışık polimeraz kullanımı.
• Metilasyon Spesifik PCR
Metillenmiş ve metillenmemiş DNA’ları birbirine bağlamak için iki primer çifti kullanılır.
• Yuvalanmış PCR
Başlangıçtaki 30 ya da 35 PCR döngüsünden sonra, orijinal primerlerin içerisine ‘yuvalanmış’ yeni primerler kullanılarak fazladan bir tur PCR daha yapılır. Bu süreci daha hassas kılar, çünkü primerlerin yanlış bölgelere bağlanmasını engelleyerek istenmeyen ürünler ortaya çıkmasını riskini azaltır.
• Tekrar Eden Sekans Temelli PCR
Gendeki tekrar eden kodlanamayan dna sekanslarını tamamlayan primerlerin kullanıldığı PCR’dır.
• Ters Transkriptaz PCR
Ters transkriptaz kullanarak RNA’dan DNA’ya ters kopya çıkarımı aracılığıyla tamamlayıcı DNA (cDNA) yaratılımını sağlar.
• Tek Hücreli PCR
Tam olarak okunduğu gibidir. Tek, izole edilmiş, çözünmüş hücre ile yapılan PCR’dır.
• TD PCR
Uygun olandan daha yüksek bir tavlama ısısıyla başlar ve her döngüde ısıyı uygun olan seviyeye indirir ve bu da sonucun daha iyi olmasını sağlar.
• Real Time PCR
Kantitatif PCR’da (aynı zamanda gerçek zamanlı PCR, RT PCR ya da qRT PCR olarak da bilinir), DNA ya da RNA molekülleri ışınır sondalar kullanılarak işaretlenir. Böylece çoğaltılmış ürünlerin konsantrasyonu izlenebilir ve ışınırlığın yoğunluğu takip edilerek gerçek zamanlı olarak sayım yapılır.
• Multipleks PCR
Belli bir sayıda primer çiftleri kullanarak tek bir örnekteki belli sayıdaki fragmanın analiz edilebilmesini sağlar.
PCR Testi Nerelerde Kullanılır?
PCR; genetik hastalıklar, prenetal tanı, Korona Virüs, adli tıp, kanser araştırmaları, babalık testleri, DNA analizi, HIV ve Hepatit B gibi pek çok virüs, bakteri ve parazitin teşhis edilmesi için kullanılmaktadır.
PCR Testi Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?
PCR testinden 1- 3 saat içerisinde sonuç alınması mümkündür. Örneklerin alınıp, testin çalışıldığı zamana göre sonuçlar 24 içerisinde bildirilebilmektedir.
PCR Testinin Pozitif Çıkması Ne Demek?
PCR testinde pozitif sonuç demek Korona Virüste bu hastalıkla enfekte olunmuş demektir. Böylece kişi ve çevresindekiler izole edilir böylece Korona Virüsün başka kişilere bulaşma riski azaltılabilir.
PCR Testi Kaç Para?
PCR testini 110 lira karşılığında yaptırabilirsiniz.