Yeni doğan bebeklerin %60’ında; erken doğan bebeklerin ise %80’inde yeni doğan sarılığı görülür. Peki Bebeklerde Sarılık Nedir? Bebeklerde Sarılık Neden Olur? Sarılık Belirtileri Nelerdir? Bebek Sarılıkları İçin Risk Faktörleri Nelerdir? Bebeklerde Sarılık Nasıl Teşhis Edilir? Bebeklerde Sarılık Tedavi Yöntemleri Nelerdir? İşte Bebeklerde Sarılık hakkındaki tüm detaylar…
Bebeklerde Sarılık Nedir?
Yeni doğan bebeklerin %60’ında; erken doğan bebeklerin ise %80’inde yeni doğan sarılığı görülür. Yeni doğan bebeklerde görülen sarılıkların çoğu fizyolojik sarılıktır; yani belli bir tehlike sınırını aşmaz ve bir iki haftada kendiliğinden geçer. Sarılık, yeni doğan bebeklerde çok sık görülür ve her sarılık bebekte bir hastalık olduğu anlamına gelmez. Çünkü en basit anlatımıyla sarılık, anne karnındayken plasenta vasıtasıyla gerçekleşen bilirubin maddesinin vücuttan atılmasında, yeni doğan bebeğin ciğerlerinin yetersiz kalışıyla oluşur.
Bebeklerde Sarılık Neden Olur?
Sarılık, kanda çok fazla bilirubin olması sebebiyle meydana gelmektedir. Kırmızı kan hücreleri yaşam süresi 120 gündür ve ölen kırmızı hücreler yerine yenisi üretilir. Eski kırmızı kan hücreleri parçalandığında ortaya çıkan bilirubin, kan dolaşımında dolaşır ve karaciğere ulaşır. Bilirubin; karaciğerden safra kanalına atılır ve safra kesesinde depolanır. Safra kesesinden de safra olarak ince bağırsağa salınır. Burada vücutta yağları sindirmeye yardımcı olur ve sonunda dışkı ile vücuttan atılır. Karaciğer bilirubini bu şekilde sindiremezse sarılığa sebep olur.
Sarılık Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde sarılığın en yaygın bulgusu; gözlerin beyazlarının ve cildin sararmasıdır. Bu tipik olarak baştan başlar ve göğüs, karın, kollar ve bacaklara yayılır.
Ayrıca diğer belirtiler;
• Uyuşukluk
• Soluk dışkı – emzirilen bebeklerde yeşilimsi sarı dışkı, yedirilmiş bebeklerde yeşilimsi hardal rengi olmalıdır.
• Zayıf emme veya beslenme
• Koyu renkli idrar – bir yenidoğan idrarının renksiz olması gerekir.
Şiddetli Sarılık Belirtileri İse;
• Sarı karın veya bacaklar
• Uyuşmalar
• Ağırlık kazanamama
• Zayıf beslenme
• Sinirlilik
Bebek Sarılıkları İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
• Prematüre Doğum: Prematüre bebeklerin ciddi gelişmemiş karaciğer ve az miktarda bağırsak hareketi vardır, bu da yavaş bir filtreleme ve nadir olarak bilirubin atımı anlamına gelir.
• Anne Sütü ile Beslenme: Anne sütünden yeterli miktarda besin veya kalori alamayan veya susuz kalan bebeklerde sarılık gelişme olasılığı daha yüksektir.
• Kan Uyuşmazlığı: Bir anne ve bebek farklı kan türlerine sahip olduğunda, annenin antikorları plasentaya geçer ve fetüsün alyuvarlarına saldırarak parçalanmaları hızlanır.
• Doğum Sırasında Morarma: Bu olay kırmızı kan hücrelerini daha hızlı bozarak, bilirubin düzeylerini yükseltebilir.
Bebeklerde Sarılık Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorlar, doğum sonrası bebeklerin hastaneden taburcu edilmeden önce sarılık için test edilmesini ve doğumdan 3-5 gün sonra, bilirubin düzeylerinin en yüksek olduğu durumlarda da test edilmesini önerir. Doktorlar muhtemelen sadece görünüme dayalı sarılık teşhis edecektir. Bununla birlikte, sarılık şiddeti kandaki bilirubin seviyelerini ölçerek belirlenecektir. Bilirubin seviyeleri, bir serum bilirubin, kan testi veya belli bir ışığın cildin ne kadarının parladığını ölçen bir transkutanöz bilirubinometre cihazı ile kontrol edilebilir.
Bebeklerde Sarılık Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tipik olarak, bebeklerdeki hafif sarılığın tedavisi gereksizdir, çünkü 2 hafta içinde tek başına ortadan kalkma eğilimi gösterir. Bebeğin şiddetli sarılığı varsa, kan dolaşımındaki düşük bilirubin düzeylerine tedavi için hastaneye yatırılmaları gerekebilir. Bazı daha az şiddetli vakalarda, tedavi evde yapılabilir.
• Fototerapi: Işık ışınlarıyla tedavi. Bebek, morötesi ışınları filtrelemek için, plastik bir kalkan korumasıyla, özel bir ışık altına koyulur. Işık, atılabilmesi için bilirubin moleküllerinin yapısına etki eder.
• Kan Değişimi: Bebeğin kanları ard arda alınır ve sonra verici kanla değiştirilir. Bu prosedür yalnızca fototerapinin çalışmaması durumunda uygulanacaktır.
• İntravenöz immünoglobülin (IVIg): Kan uyuşmazlığı durumunda, bebeğe immünoglobülin transfüzyonu yapılabilir; bu, kandaki bir proteindir ve annenin, bebeğin kırmızı kan hücrelerine saldıran antikor seviyelerini düşürür.
